Çocuklarda Ortodontik Değerlendirme ve Yer Tutucular

Ortodontik Değerlendirme

Ortodonti, dişlerin ve çenelerin düzensizliklerini düzeltme bilimi. Çocuklarda ortodontik değerlendirme, dişlerin ve çenelerin büyüme ve gelişimi sırasında potansiyel sorunları erken teşhis etmek ve tedavi etmek için yapılan bir muayenedir. Bu sayede daha ciddi sorunların oluşmasının önüne geçilebilir.

Ortodontik Değerlendirme Neden Önemlidir?

1. Erken Teşhis: Çocukluk döneminde yapılan düzenli kontroller, diş ve çene problemlerinin erken teşhisine yardımcı olur.
2. Tedavi Sürecinin Kısalması: Erken başlanan tedaviler genellikle daha kısa sürer ve daha başarılı sonuçlar verir.
3. Özgüven Artışı: Düzgün sıralanmış dişler, çocuğun özgüvenini artırır.
4. Ağız Sağlığı: Düzensiz dişler, temizlenmesi zor bölgeler oluşturarak çürüklere ve diş eti hastalıklarına zemin hazırlar. Ortodontik tedavi ile bu risk azaltılır.

Çocuklarda Ortodontik Değerlendirme Ne Zaman Yapılmalıdır?

1. İlk Diş Çıkışı: İlk süt dişi çıktığında diş hekimine götürmek önemlidir.
2. 2,5-3 Yaş: Genel bir ağız sağlığı kontrolü için diş hekimine başvurulmalıdır.
3. 6 Yaş: Kalıcı dişlerin çıkmaya başladığı dönemde ortodontist tarafından değerlendirilmelidir

Çocuklarda Ortodontik Tedavi

Erken Dönem Tedavi

Çene ileriliği ve darlığı gibi pek çok sorun; ortodonti uzmanı tarafından erken teşhis edilmesi halinde çok daha basit ve ekonomik şekilde tedavi edilebilir.

Erken dönem tedavinin önemi ve “Ortodontiye ne zaman başlanır?” sorusu, pek çok kişinin cevap aradığı konular arasında yer alır. Ortodontik tedavi her yaştan hastaya uygulanabilmekle beraber erken dönem tedavinin hasta açısından çeşitli avantajları bulunur. Bu nedenle ilk ortodontik muayenenin, ortodonti uzmanı tarafından önerilen yaşta yapılmasının faydası fazladır.

Erken Dönem Tedavinin Avantajları

Ortodontik sorunların pek çoğunun erken dönemde tespit edilmesi sorunun çözümü açısından çeşitli avantajlar sunar. Problemin erken tespit edilmesiyle çok daha kısa sürede sorun çözülebilir. Öte yandan sorunun erken teşhis edilmesi ve zamanında müdahale edilerek tedavinin başlatılması, çok daha ekonomik şekilde ortodonti tedavisinin tamamlanmasını sağlayabilir.

Ortodonti Tedavisi Kaç Yaşında Başlamalı?

Çok sayıda kişi tarafından “Ortodonti tedavisi kaç yaşında başlar?” sorusunun yanıtı araştırılır. Ortodontik muayenenin 7 yaşına kadar yapılmış olması büyük önem arz eder. American Association of Orthodontics tarafından da çocukların 7 yaşını geçmeden ortodontik kontrolden geçmeleri önerilir.

Özellikle, “Çene tedavisi kaç yaşında yapılır?” sorusuna da yanıt olacak şekilde; bu yaşlarda yapılan kontroller sayesinde henüz çocuğun ağzında süt dişleri varken çene ve diş gelişimindeki problemler erken dönemde fark edilebilir. Bu sayede erken tespit edilen ortodontik problemlerin tedavisi çok daha kolay yapılabilir. Pek çok ortodontik hastanın aktif tedavisi 9 ile 14 yaşları arasında başlarken iskeletsel bozuklukların çocuğun büyüme dönemi bitmeden çözülmesi sağlanabilir.

İlk ortodontik muayenenin ardından çenesel bir darlık bulunup bulunmadığı, çene ileriliği ve çene geriliği olup olmadığı ve süt dişlerinin erken kaybına bağlı şekilde yer darlığı probleminin varlığı incelenebilir. Bununla beraber; parmak emme, ağız solunumu ve dil itimi gibi problemlere sahip kişilerin de tedavilerine erken zamanda başlanabilir. Böylece ileride ameliyat ile çözülebilecek olan sorunlar, yalnızca basit apareylerin kullanımıyla çözüme kavuşturulabilir.

Hastalarda “Diş teli kaç yaşında takılır?” sorusunun yanıtı açısından; bir üst yaş sınırı bulunmadığını belirtmek gerekir. İlk ortodontik muayenenin ardından hekimin planladığı tedavi programı çerçevesinde tedaviye başlanırken genellikle çocuk hastalarda bu dönem 9 – 14 yaş arasına denk gelir.

Erken dönem ortodontik tedavilerde genellikle hareketli apareyler kullanılır. Bu nedenle hastaların hekim tarafından verilen hareketli apareylerini günde en az 20 saat boyunca takmaları; tedavinin verimli olarak yapılabilmesi adına büyük bir önem arz eder.

Özellikle erken dönem tedavilerin ardından daimi dişler sürdükten sonra 12 yaş civarında yeniden ortodontik diş teli tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Bu tedavi ise çok daha kısa süreli ve çok daha basit bir tedavi yöntemiyle gerçekleştirilebilir. Erken dönem tedaviler sayesinde alt çene ve üst çene ileriye ve geriye alınabilir. Aynı zamanda dar olan alt çene ve üst çene genişletilebilir.

Çocuklarda Ortodontik Tedavi Gerektiren Durumlar

• Dişler Arası Boşluklar: Genetik faktörler veya erken diş kaybı sonucu oluşabilir ve çiğneme verimliliğini etkileyebilir.
• Maloklüzyon (Çapraşık Dişler): Üst ve alt dişlerin hatalı hizalanması, çeşitli diş ve çene sorunlarına yol açabilir.
• Ağızdan Nefes Alma: Uzun süreli ağızdan nefes almak, diş ve çene gelişimini olumsuz etkileyebilir.
• Süt Dişlerinin Erken veya Geç Dökülmesi: Süt dişlerinin zamanından önce ya da geç düşmesi, kalıcı dişlerin yerleşimini ve çene gelişimini etkileyebilir.
• Yanlış Yutkunma veya Dil İtme: Bu durumlar dişlerin öne doğru itilmesine ve çapraşıklığa sebep olabilir.

Ortodontik Tedavi Gerekliliğinde Erken Uyarı İşaretleri

• Parmak Emme, Uzun Soluklu Biberon veya Emzik Kullanımı: Bu alışkanlıklar dişlerin ve çenenin doğal gelişimini bozabilir, ortodontik sorunlara yol açabilir.
• Yanak veya Dudak Isırma: Normal olmayan bir ısırık yapısı, yanak veya dudakların sürekli ısırılmasına neden olabilir, bu da çapraşık dişlerin veya yanlış hizalanmış çenenin işareti olabilir.
• Yüz ve Çene Yapısında Uyumsuzluk: Dişlerin, dudakların, çenenin ve diğer yüz özelliklerinin uyumsuz görünümü, altta yatan ortodontik sorunların göstergesi olabilir.

Yer Tutucular Nedir?

Yer tutucular, çocuklarda erken diş kaybı durumlarında uygulanan önemli bir tedavi yöntemidir. Süt dişleri erken kaybedildiğinde, yan dişlerin boşluğa kayarak kalıcı dişin çıkacak yeri için yeterli alan kalmayabilir. Yer tutucular, bu boşluğu korumak ve kalıcı dişin doğru pozisyonda çıkmasını sağlamak amacıyla kullanılan özel apareylerdir. Dişlerin doğru hizalanmasını sağlayarak, çene kemiği gelişimini destekler ve konuşma sorunlarını önler. Eğer çocuğunuzda erken diş kaybı yaşanıyorsa mutlaka diş hekimine muayene olmalısınız.

Yer Tutucuların Faydaları

1. Boşluğun Korunması: Kalıcı dişin çıkacak yeri için yeterli alanın korunmasını sağlar.
2. Dişlerin doğru sıralanması: Süt dişi kaybı sonrası oluşan boşluk, zamanla komşu dişlerin hareket etmesine neden olabilir. Yer tutucu, bu hareketliliği engelleyerek kalıcı dişlerin doğru yerleşimini sağlar.
3. Çene kemiği gelişiminin desteklenmesi: Diş kökü, çene kemiğini destekler. Erken diş kaybı, çene kemiğinin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Yer tutucu, bu kemiğin gelişimini destekleyerek çene yapısının bozulmasını önler
4. İleride Yapılacak Tedavilerin Önlenmesi: Daha kapsamlı ortodontik tedavilere gerek kalma olasılığını azaltır.
5. Konuşma sorunlarının önlenmesi: Diş kaybı, özellikle ön dişlerde, konuşma sorunlarına yol açabilir. Yer tutucu, bu sorunları önler.

Yer Tutucuların Çeşitleri

1. Sabit Yer Tutucular: Dişlere yapıştırılan, çıkarılması zor apareylerdir. Genellikle tek diş kayıplarında veya küçük yaştaki çocuklarda tercih edilir.
2. Hareketli Yer Tutucular: Çocuk tarafından çıkarılabilen, genellikle plastikten yapılmış apareylerdir. Birden fazla diş kaybı durumunda veya daha büyük çocuklarda tercih edilir.

Yer Tutucuların Avantajları

1. Estetik görünüm: Modern yer tutucular, genellikle diş renginde olduğu için estetik bir görünüme sahiptir.
2. Konforlu kullanım: Çoğu çocuk, yer tutuculara kısa sürede alışır ve bunları kullanırken herhangi bir rahatsızlık yaşamaz. Özellikle sabit yer tutucu sadece bir dişin etrafında bir bant ve öndeki dişe doğru uzanan bir metal uzantı ile eksik olan dişin yerini koruyan apareylerdir.
3. Etkin tedavi: Yer tutucular, diş kaybı sonrası oluşan sorunları etkili bir şekilde çözer.

Yer Tutucuların Uygulaması

Yer tutucu uygulaması, diş hekimi tarafından yapılır. İlk olarak, ağız içi muayenesi ve röntgen çekimi ile durum değerlendirilir. Daha sonra, çocuğun ağzına uygun bir yer tutucu hazırlanır ve dişlere yapıştırılır veya takılır.

Yer Tutucuların Bakımı

Yer tutucunun ömrü ve etkinliği, düzenli bakımla uzatılabilir. Yer tutucu, diş hekiminin önerdiği şekilde temizlenmeli ve düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu aşamada anne ve babanın çocuğunu kontrol etmesi ve yönlendirmesi önemlidir.